Kontrola czasu pracy kierowcy zawodowego jest codziennością firm przewozowych. Brak dostatecznie wygodnych narzędzi sprawia, że zarządzanie czasem pracy kierowcy jest żmudne i czasami niemożliwe. To sprowadza się do wykonywania telefonów do kierowcy z odwiecznie zadawanym pytaniem „Ile jeszcze możesz jechać?” Z Navifleet®… nigdy więcej 🙂

Jakie są aktualne normy czasu pracy kierowcy pojazdu ciężarowego?

Kierowca zawodowy, który prowadzi pojazd ciężarowy o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) przekraczającej 3,5 tony jest zobligowany do posiadania karty kierowcy, a pojazd, którym jedzie musi być wyposażony w tachograf. Tachografy to nic innego jak urządzenia do kontroli czasu pracy rejestrujące aktywność kierowcy oraz prędkość i przebieg pojazdu. Zgodnie z obowiązującymi normami prawnymi, czyli np. Rozporządzeniem (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. tachografy muszą rejestrować czas aktywności kierowcy w każdym z czterech trybów pracy – prowadzenie, inna praca, dyspozycyjność, odpoczynek. To samo rozporządzenie definiuje również normy czasu pracy rozpatrywane w cyklu jazdy bez przerwy, jazdy dobowej i jazdy w okresie dwóch tygodni. Pomysł wdrożenia tachografów pojawił się już kilka dekad temu w celu obniżenia liczby wypadków drogowych z udziałem kierowców ciężarowych, które jak nietrudno się domyślić bywają tragiczne w skutkach.

Czym jest tachograf i jak działa?

Zasada działania tachografu opiera się na przypisywaniu każdej minucie zegarowej konkretnego trybu zgodnie z odpowiednimi wytycznymi. Wytyczne te zostały spisane w odrębnych rozporządzeniach – Rozporządzeniu Rady (EWG) NR 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. oraz Rozporządzeniu Komisji WE nr 1360/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r.

Tachograf cyfrowy

Rys 1. Przykład tachografu cyfrowego

Tachograf cyfrowy zapisuje wszystkie dane dotyczące aktywności kierowcy na specjalnej karcie oraz w pamięci masowej tachografu, dzięki czemu dane są przechowywane w formie zdigitalizowanej i mogą być łatwo analizowane oraz poddawane obróbce – na przykład w celu prowadzenia ewidencji czasu pracy kierowcy.

Tachograf analogowy

Rys 2. Przykład tachografu cyfrowego

Tachograf analogowy to urządzenie pomiarowe stosowane w starych (sprzed 2006r.) modelach samochodów ciężarowych. Dane dotyczące aktywności kierowcy są nadrukowywane na papierowym kartoniku, nazywanym potocznie tarczką, a następnie ręcznie skanowane i analizowane w specjalnych programach.

Jakie są kary za naruszenie czasu pracy kierowcy?

Każde naruszenie ustalonych norm czasu pracy, w przypadku wykrycia ich podczas kontroli drogowej lub podczas kontroli w siedzibie firmy przewoźnika, wiąże się nałożeniem wysokich kar pieniężnych. W Polsce organami uprawnionymi do kontroli czasu pracy jest m.in. Policja, Inspekcja Transportu Drogowego, Służba Celna. Nagrania z kilku przykładowych interwencji drogowych znajdują się na filmie poniżej.

Wideo: Przykłady interwencji drogowych z nadużyciami ze strony kierowców

Jak wygląda kontrola czasu pracy kierowcy w systemie Navifleet®?

Z punktu widzenia spedytora pracującego w biurze firmy przewozowej, dostępny czas jazdy wybranego kierowcy jest pewną abstrakcją. Rzetelnym źródłem informacji jest oczywiście wyświetlacz w tachografie, ale ten niestety znajduje się w kabinie kierowcy  i spedytor nie ma do niego żadnego dostępu. W sytuacji, w której liczy się czas podjęcia decyzji o przyjęciu zlecenia transportowego, świadomość dostępnego czasu pracy kierowcy jest na wagę złota. Obecnie spedytorzy szacują ten czas na podstawie ręcznych zapisów lub raportów aktywności kierowcy generowanych w systemach GPS. Ostatecznością jest wykonanie telefonu do kierowcy z prośbą, by ten sprawdził swój dostępny czas na tachografie i oddzwonił.

Z poprzedniego rozdziału wiemy, że normy czasu pracy kierowcy są określone w następujących kategoriach:

Czas prowadzenia:

• Czas jazdy ciągłej, który nie może przekroczyć 4,5 godziny,
• Czas jazdy dobowej, który nie może przekroczyć 9, a dwa razy w tygodniu pracy kierowcy 10 godzin,
• Czas jazdy dwutygodniowej, który nie może przekroczyć 90 godzin.

Czas odpoczynku:

• Odpoczynek 45-cio minutowy na każde 4,5 godziny prowadzenia,
• Odpoczynek dobowy 11-sto godzinny na każdą dobę pracowniczą, dwa razy w tygodniu kalendarzowym możliwe skrócenie do 9 godzin,
• Odpoczynek tygodniowy, trwający 45 godzin, możliwy do skrócenia do 24 godzin, jednak na kierowcy spoczywa obowiązek zwrócenia zaległych 21 godzin odpoczynku w ciągu trzech tygodni.

Powyższe streszczenie jest sprowadzeniem tych skomplikowanych norm do absolutnego minimum, a jednak dla osób niezwiązanych z rozliczaniem czasu pracy kierowcy brzmią skomplikowanie.

System Navifleet® całkiem niedawno został rozbudowany o zaawansowany algorytm analizujący dane z tachografu. Jego podstawowymi funkcjami jest informowanie spedytorów o pracy kierowcy w każdej chwili.

Rys 3. Przykład implementacji aktualnych wytycznych odnośnie czasu pracy kierowcy w systemie Navifleet®

Zaprezentowany moduł w aplikacji Navifleet® dostarcza kompletu informacji na temat czasu pracy kierowcy, co czyni go wymarzonym narzędziem do pracy dla każdego spedytora. Największą zaletą tego modułu jest jego niezawodność. Dodatkowo moduł jest inteligentny, to znaczy pokazuje tylko te dane, które są potrzebne w konkretnej chwili. Jeśli pojazd się porusza, to system pokaże dostępny czas jazdy, a jeśli pojazd jest na postoju – pozostały, wymagany czas odpoczynku.

Zalety systemu Navifleet® w zakresie kontroli czasu pracy kierowcy

Ogromną zaletą jest wykrywanie doby pracowniczej, bo ta niestety nie jest równa dobie kalendarzowej. Parafrazując ustawę o czasie pracy kierowcy przytoczoną powyżej, doba pracownicza jest to okres maksymalnie 24 godzin od zakończenia odpoczynku dobowego lub tygodniowego. To oznacza, że doba pracownicza może się zacząć o dowolnej godzinie w dobie i liczenie czasu pracy w przedziałach innych niż doby pracownicze jest bezcelowe.

W kontroli czasu pracy warto poświęcić chwilę odpoczynkom tygodniowym i wydłużeniom czasu jazdy. Ze względu na dużą złożoność i pewne zależności między jednym a drugim pojęciem spedytor musi mieć dokładną informację o pełnej sytuacji. Wychodząc na przeciw tej potrzebie, system Navifleet® w wygodnej formie informuje spedytora o tym, kiedy od ostatniego odpoczynku tygodniowego kierowca wydłużał swój dzienny czas jazdy.

Rys 4. Skrócone odpoczynki i wydłużone okresy prowadzenia w Navifleet®

Dokładny zapis aktywności na karcie kierowcy w w Navifleet®

Raport czasu pracy kierowcy sporządzony dla kierowcy (nie dla pojazdu!) prezentuje cały zakres aktywności kierowców ciężarowych. Raport zawiera wszystkie informacje, jakie znajdziemy w raporcie generowanym przez programy do analizy plików DDD. Pod każdym wykresem aktywności kierowcy znajduje się zapis trybów pracy, jakie kierowca wykonywał. Dodatkowo system Navifleet® wykrywa w jakim pojeździe przebywał kierowca wykonując wybraną aktywność.

Rys 5. Przykładowy raport czasu pracy według tachografu z systemu Navifleet®