Tachografy w busach – co musisz wiedzieć o nowych przepisach?

Od 1 lipca 2026 roku obowiązek montażu tachografów obejmie również lekkie pojazdy użytkowe o DMC powyżej 2,5 tony, wykorzystywane w międzynarodowym transporcie zarobkowym. Dotyczy to zarówno przewozu towarów, jak i osób (np. busów 8+1) i wynika z unijnych przepisów - Pakietu Mobilności. W Polsce przewozy krajowe busami o DMC do 3,5 tony, niezależnie od tego, czy przewożone są towary, czy osoby, nie wymagają montażu tachografu. Sprawdź poniżej, kiedy trzeba go zainstalować, jakie są wyjątki i co musi wiedzieć kierowca, aby uniknąć kar.

Tachografy inteligentne - co musisz wiedzieć?

Tachograf to urządzenie, które rejestruje dane o czasie pracy kierowcy, prędkości pojazdu i innych parametrów jazdy. Jego głównym celem jest pilnowanie przepisów dotyczących czasu pracy i odpoczynku kierowcy oraz zapewnienie bezpieczeństwa na drodze.
Obecnie obowiązuje model G2V2 - inteligentny tachograf drugiej generacji, który pozwala służbom kontrolnym sprawdzić dane zdalnie, bez zatrzymywania pojazdu.

Tachograf w busie – czy musisz go mieć?  ‍

Tachografy muszą być montowane tylko wtedy, gdy bus jest używany do przewozu rzeczy lub osób w ramach działalności zarobkowej. Jeśli ktoś jedzie prywatnie – np. busem kempingowym – obowiązek nie dotyczy. Ponieważ przepisy uwzględniają różne sytuacje, warto rozbić je na trzy główne przypadki:

1. DMC powyżej 2,5 tony – ale nie zawsze...‍

Zgodnie z Pakietem Mobilności, od 1 lipca 2026 roku tachografy mają być obowiązkowe dla busów (pojazdów kategorii N1, czyli np. dostawczych), jeśli:

• DMC (dopuszczalna masa całkowita) przekracza 2,5 tony,
• pojazd porusza się w przewozach międzynarodowych lub kabotażowych (czyli wykonuje przewozy towarów w obrębie innego kraju niż kraj rejestracji pojazdu),
• jest wykorzystywany zarobkowo.

2. Bus i przyczepa, czyli zestaw podlegający obowiązkowi tachografu ‍

Jeśli bus sam ma np. 2,2 tony DMC, ale ciągnie przyczepę i suma DMC przekracza 2,5 tony – to taki zestaw również podlega obowiązkowi tachografu.

3. Pojazdy elektryczne i zasilane paliwami alternatywnymi

Pojazdy elektryczne i te zasilane paliwami alternatywnymi (np. gazowe, wodorowe) są zazwyczaj cięższe od tradycyjnych modeli - głównie z powodu wagi akumulatorów lub zbiorników paliwa. Aby ładowność takiego pojazdu była porównywalna do pojazdów zasilanych tradycyjnie, ich dopuszczalna masa całkowita musi być wyższa niż standardowe 3,5 tony. Dlatego ustawodawca dopuścił, by ich DMC mogła wynosić 4,25 t – bez konieczności posiadania innej kategorii prawa jazdy.

Jakie wymagania musi spełniać kierowca busa z tachografem?

Kierowcy pojazdów z tachografem muszą spełniać następujące wymagania:

1. Karta kierowcy

Kierowca musi być wyposażony w kartę kierowcy:

• wydawana przez PWPW, koszt ok. 150–200 zł, ważność: maksymalnie 5 lat, jednak nie dłużej niż okres ważności prawa jazdy,
• obowiązkowa do rejestracji czasu pracy.

Brak karty kierowcy to kara nawet 2000 zł dla kierowcy i do 10 000 zł dla przewoźnika.

2. Szkolenie z obsługi tachografu

Kierowca musi być przeszkolony przez przewoźnika i znać zasady działania tachografu:

• wybór trybów (jazda, praca, odpoczynek),
• odczyt danych i reagowanie na błędy.

Brak wiedzy może skutkować karami – np. 500–2000 zł za nieprawidłowe użycie.

3. Przestrzeganie norm czasu pracy

Od 1 lipca 2026 roku kierowców busów o DMC 2,5–3,5 t w transporcie międzynarodowym i kabotażowym obowiązywać będą te same zasady czasu jazdy i odpoczynku co kierowców ciężarówek:

• maksymalny czas jazdy: 9 h dziennie (2 razy w tygodniu do 10 h),
• przerwa: 45 minut po 4,5 h jazdy (można podzielić na 15 + 30 minut),
• odpoczynek dzienny: min. 11 h (można podzielić na 3 + 9 h; dopuszczalne jest skrócenie do 9 h maks. 3 razy w tygodniu),
• odpoczynek tygodniowy: min. 45 h (można skrócić do 24 h raz na dwa tygodnie, ale konieczna jest rekompensata w ciągu 3 tygodni).

Naruszenie norm czasu pracy kierowców busów (dotyczących m.in. maksymalnego czasu jazdy, wymaganych przerw i odpoczynków) może skutkować mandatami w wysokości od 500 do 2000 zł, w zależności od rodzaju i skali naruszenia. Przykładowo:

• za przekroczenie dziennego czasu prowadzenia pojazdu – mandat 500–2000 zł,
• za brak wymaganej przerwy – mandat ok. 1000 zł,
• za skrócenie dziennego odpoczynku bez uzasadnienia – mandat do 2000 zł.

Kary mogą być nakładane zarówno na kierowcę, jak i na firmę transportową.

Co musi mieć kierowca busa powyżej 2,5 t w transporcie międzynarodowym

Jeśli pojazd wymaga tachografu (czyli od 2026 roku w transporcie międzynarodowym i kabotażowym), kierowca musi:

• posiadać prawo jazdy odpowiedniej kategorii (np. B lub B+E w przypadku przyczepy),
• mieć kartę kierowcy do obsługi tachografu (karta kierowcy to indywidualna karta do tachografu cyfrowego, która rejestruje czas pracy, jazdy i odpoczynku. Wniosek o kartę składa się w Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. Koszt to ok. 150–200 zł),
• mieć przy sobie wypis z licencji wspólnotowej (dokument potwierdzający, że firma ma prawo do transportu międzynarodowego),
• posiadać dane z tachografu z ostatnich 56 dni.

Dokumenty do kontroli

Podsumowując kwestię dokumentów kierowcy oraz przewoźnicy muszą być przygotowani do kontroli drogowych, które mogą obejmować następujące dokumenty:

• prawo jazdy – kierowca powinien posiadać prawo jazdy kategorii B (ewentualnie z kodem 96 dla zestawów do 4,25 t, które są traktowane jako "pojazdy specjalne" (np. z przyczepą),
• karta kierowcy – obowiązkowa, jeśli tachograf jest wymagany,
• wypis z licencji wspólnotowej – dotyczy przewoźników, którzy wykonują transport międzynarodowy pojazdami o DMC od 2,5 do 3,5 t,
• zaświadczenie o niekaralności (to zaświadczenie jest wymagane w przypadku przewoźnika, ale tylko dla osób odpowiedzialnych za zarządzanie transportem np. dla osób, które posiadają licencję przewoźnika drogowego. Dla kierowcy nie jest to konieczne, chyba że prowadzi działalność gospodarczą jako przewoźnik.),
• dane z tachografu – za ostatnie 56 dni, które mogą być kontrolowane przez ITD.

Jak się przygotować pojazdy na zmiany?

Przygotowanie do nowych przepisów wymaga kilku kroków, które musisz podjąć, aby zapewnić zgodność z wymaganiami:

1. Sprawdź DMC busów i charakter przewozów.
2. Upewnij się, czy potrzebujesz tachografu.
3. Zainstaluj tachograf G2V2.
4. Wyrób karty kierowców.
5. Zaplanuj system pobierania danych i ich archiwizację.
6. Przeszkol kierowców.

Podsumowanie

Nowe przepisy wprowadzają istotne zmiany dla właścicieli i kierowców busów wykorzystywanych w międzynarodowym transporcie zarobkowym. Od 1 lipca 2026 roku obowiązek montażu tachografów obejmie pojazdy o DMC powyżej 2,5 tony. Dotyczy to również zestawów z przyczepą, jeśli ich łączna masa przekroczy ten próg. Kluczowe jest rozróżnienie, czy pojazd jest używany zarobkowo i czy porusza się poza granicami kraju.
Aby uniknąć kar i problemów podczas kontroli, przewoźnicy muszą sprawdzić, które pojazdy podlegają nowym przepisom, zainstalować tachograf G2V2, wyrobić karty kierowcy i przeszkolić pracowników, wdrożyć system archiwizacji danych z tachografu.
Warto przygotować się do zmian już teraz – dzięki temu Twoja firma uniknie stresu, niepotrzebnych wydatków i przestojów w pracy.