Co to jest system telematyczny i dlaczego warto z niego korzystać w firmie?

Termin “telematyka” pojawił się w powszechnym użytku kilkanaście lat temu. Od tego momentu sama technologia staje się coraz popularniejsza, otwierając nowe możliwości przed branżą transportową oraz szeroko pojętą mobilnością. Poniżej wyjaśniamy, co to jest system telematyczny i dlaczego warto z niego korzystać.

Co to telematyka?

W opracowaniach natkniemy się na różne definicje pojęcia “telematyka”, wszystkie jednak prowadzą do tych samych wniosków. Otóż telematyka to połączenie zagadnień z zakresu telekomunikacji i informatyki w celu sprawnego przesyłania i przetwarzania danych. W taki sposób powstają rozwiązania dostosowane do potrzeb obsługiwanych systemów fizycznych.

W większości przypadków operowanie informacją przez systemy telematyczne jest wykonywane przy użyciu technologii bezprze­wo­dowej transmisji danych (m.in. sieci komórkowe i satelitarne).

Mimo że zastosowanie telematyki jest szerokie (m.in. w finansach, medycynie czy komunikacji publicznej), to telematyka transportu jest obecnie najpopularniejszą gałęzią tej technologii. Dla wielu pierwszym skojarzeniem z terminem “telematyka” jest właśnie monitoring pojazdów za pomocą lokalizatorów GPS. Czy słusznie? Cóż… obecnie telematyka w transporcie to znacznie więcej niż śledzenie pojazdów w czasie rzeczywistym.

Różne oblicza telematyki w transporcie

Systemy telematyczne to zazwyczaj rozwiązania dedykowane dla danej branży czy nawet konkretnej firmy i specyfiki jej działalności. Dlatego telematyka w branży transportowej może przyjmować zróżnicowane formy. Mimo to, większości z nich przyświecają te same cele. Głównymi zadaniami systemów telematycznych są: usprawnianie procesów związanych z zarządzaniem flotą samochodową, monitorowanie tego, jak wygląda przebieg procesów przemieszczania oraz podnoszenie bezpieczeństwa i wydajności transportu.

Z czego składa się telematyka?

Skoro wiesz już, co to jest telematyka transportu, pora omówić jej różne elementy. Telematyka w transporcie to przede wszystkim lokalizator GPS. Mogą to być również inne komponenty zbierające dane (np. kamery uliczne, akcelerometry, bazy danych drogowych lub bazy danych geograficznych).

system telematyczny
Lokalizator GPS
źródło: teltonika-gps.com

Telematyka transportu posiada również drugą część. Jest to najczęściej rozwiązanie informatyczne w postaci aplikacji przetwarzającej i prezentującej zebrane dane dotyczące pojazdu.

system telematyczny w transporcie
Historia trasy – jedna z podstawowych funkcji aplikacji telematycznej

Wspomniane wcześniej śledzenie lokalizacji pojazdów w czasie rzeczywistym jest jedynie fundamentem pod zdecydowanie bardziej zaawansowane funkcje, jakie może mieć system telematyczny. Aby je przedstawić, warto skupić się na poszczególnych obszarach branży transportowej, dla których aplikacje telematyczne, takie jak Navifleet, oferują dedykowane funkcjonalności.

Telematyka dla flot pojazdów ciężarowych

Rozwiązania telematyczne w branży TSL (sektor transportu, spedycji oraz logistyki) to obecnie jeden z najszybciej rozwijających się obszarów telematyki. Systemy te stanowią niezbędną pomoc w zarządzaniu flotą. Nowoczesne rozwiązania telematyczne w firmie transportowej są narzędziem wykorzystywanym przede wszystkim do planowania tras. Ta funkcja to obecnie coś więcej niż wybór punktu A, z którego wyruszy pojazd, oraz punktu B, do którego zmierza. Aplikacja telematyczna pomoże wybrać optymalną trasę, uwzględniając takie czynniki, jak natężenie ruchu w czasie rzeczywistym czy roboty drogowe. Ponadto podsumuje koszty pokonania takiej trasy, biorąc pod uwagę zużyte paliwo, opłaty drogowe i czas pracy kierowców.

Naturalnym, kolejnym krokiem w procesie transportowym jest kontrola pozycji pojazdu i statusu realizacji zleceń. Telematyka gromadzi takie dane w jednym miejscu, a dzięki zdalnemu tachografowi dostarczy informacje dotyczące czasu pracy kierowców i pomoże rozliczyć wykonaną pracę.

telematyka co to jest
Funkcja zdalnego tachografu

Sama kontrola paliwa to nie tylko śledzenie spalania w samochodach, ale również możliwość wprowadzania do systemu kart paliwowych i rejestrowania tankowań. Ponadto nowoczesny system telematyczny jest odpowiedzią na aktualne potrzeby branży. Do takich z pewnością należy ułatwienie poruszania się zgodnie z systemami SENT i e-TOLL. Integracja telematyki z tymi systemami jest ważna, szczególnie w kontekście ciągle zmieniających się przepisów.

Systemy telematyczne do zarządzania flotą pojazdów lekkich

Specyfika flot lekkich jest inna niż transportu ciężarowego. Oczywiście nie chodzi tu wyłącznie o typ pojazdów. Firmy posiadające zasoby mobilne w postaci “osobówek” nie są firmami transportowymi, a pojazdy są dla nich tylko narzędziem do wykonywania zadań w zupełnie innych branżach. Idąc dalej, pracownicy korzystający z floty lekkiej, nie są zawodowymi kierowcami a przedstawicielami handlowymi, monterami czy też serwisantami. Dla takich firm telematyka pełni nieco inną funkcję.

telematyka w transporcie
Wykres zużycia paliwa we flocie

Dzięki telematyce kierownik floty lekkiej może nie tylko kontrolować, czy pracownik odwiedził wyznaczone punkty, ale przede wszystkim jest w stanie analizować styl jazdy kierowców. Inteligentne systemy telematyczne dają zarządcom flot stały dostęp do danych na temat błędów popełnianych przez kierowców “za kółkiem”. Urządzenia montowane do gniazd OBD II w samochodach gromadzą takie parametry jak obroty silnika, położenie pedału gazu czy zużycie paliwa. Dane są przetwarzane przez aplikację telematyczną i prezentowane kierownikowi floty, który ma pełen obraz tego, jak wygląda praca jego kierowców biorąc pod uwagę takie aspekty, jak bezpieczeństwo i ekonomia jazdy.

Telematyka pomaga użytkownikom również w procesach administracyjnych. Usprawnia obieg dokumentów wewnątrz firm (np. między kierownikiem floty a księgowością) oraz wspomaga procesy związane z utrzymaniem floty (np. przypomina o przeglądach i wymianie oleju w pojazdach). Funkcjonalność ta z pewnością znajdzie zastosowanie w każdej firmie posiadającej zasoby mobilne.

Telematyka w budownictwie

Branża budowlana rozwija się równie dynamicznie co telematyczna. Kwestią czasu było połączenie tych dwóch obszarów. Telematyka w transporcie budowlanym to obecnie narzędzie, które pozwala generalnym wykonawcom inwestycji optymalizować koszty i usprawniać procesy, w celu dotrzymania napiętych terminów.

Tutaj także podstawą jest położenie pojazdu, jednak dla potrzeb wymagającej branży budowlanej, systemy telematyczne są bardziej rozwinięte. Mowa tu między innymi o wspomnianych wcześniej akcelerometrach, dzięki którym system telematyczny wykrywa położenie skrzyni załadunkowej i może dostarczać informacje na temat miejsca i czasu każdego załadunku oraz rozładunku.

system telematyczny co to
Schemat działania systemu telematycznego dla branży budowlanej

Dla wykonawcy inwestycji budowlanej są to bardzo ważne informacje, ponieważ bilans finansowy w zakresie zakupu i przewozu materiałów budowlanych często nie pokrywa się z szacunkami przyjętymi przed przystąpieniem do projektu, a faktyczna ilość materiałów przewyższa założone wartości.

Rozwiązania telematyczne w budownictwie, wykorzystujące lokalizację pojazdu i dane zebrane przez inne urządzenia, rozwiązują wiele problemów, które wpływają na budżet i rentowność danego projektu.

Telematyka w transporcie – przykłady zastosowania

Jako dostawca rozwiązań telematycznych, jak nikt inny zdajemy sobie sprawę z tego, w jak skrajnych branżach telematyka jest w stanie funkcjonować efektywnie i wspierać procesy. Aby zobrazować uniwersalność tej technologii, przedstawimy trzech użytkowników naszego systemu. Każdy z nich wykorzystał telematykę w zupełnie innym celu.

Pierwszym użytkownikiem jest polska firma produkcyjna. Przedsiębiorstwo posiada flotę lekką, z której korzystają przedstawiciele handlowi i serwisanci. Celem wdrożenia systemu telematycznego Navifleet była pomoc w zarządzaniu flotą, a przede wszystkim redukcja zużycia paliwa i zmniejszenie kosztów utrzymania pojazdów. We współpracy z kierownikiem floty wdrożyliśmy technologię analizującą styl jazdy kierowców. Efekty zobaczyliśmy już po pierwszym miesiącu od wdrożenia. Jeśli jesteś ciekawy(a), ile udało się zaoszczędzić w 30 dni, wyniki znajdziesz w naszym wpisie poświęconym kalkulacji oszczędności we flocie.

Drugi użytkownik to jedna z największych firm budowlanych w Czechach – Metrostav. Jest to przedsiębiorstwo, które prowadzi duże projekty budowlane w całej Europie. Bolączką kierowników poszczególnych budów był brak narzędzia do kontroli liczby kursów z materiałami budowlanymi na miejsce wykonywania inwestycji. Pracownicy odpowiedzialni za ewidencję kursów nie wystrzegali się błędów, które negatywnie wpływały na rentowność danej inwestycji. Warto zaznaczyć, że koszty materiału stanowią dużą część budżetu inwestycji. W celu usprawnienia kontroli transportu materiałów oraz czasu pracy, stworzyliśmy system, który samodzielnie wykrywa załadunek i rozładunek samochodu ciężarowego oraz permanentnie śledzi jego lokalizację.

Dzięki temu generalny wykonawca inwestycji budowlanych otrzymuje nie tylko dokładne dane na temat dziennej liczby kursów, ale także wiedzę na temat czasu oczekiwania na załadunek i rozładunek, średniego czasu przewozu oraz trasy, jaką poruszał się dany pojazd. Sprawdź nasze case study Metrostav, aby dowiedzieć się, jak przebiegło wdrożenie rozwiązania.

Ostatnim użytkownikiem, którego chcielibyśmy przedstawić jest duża, międzynarodowa organizacja piłkarska. Podczas pracy nad dużym turniejem piłkarskim, organizacja zgłosiła zapotrzebowanie na system telematyczny, który będzie śledził pojazdy przewożące piłkarzy, sędziów i VIPów, między stadionami, hotelami oraz lotniskami. W taki sposób dostarczyliśmy ponad 100 lokalizatorów GPS wraz z dedykowanymi funkcjonalnościami w aplikacji Navifleet.

Jak widać systemy telematyczne są rozwiązaniem, które trafia do organizacji i przedsiębiorstw działających w zróżnicowanych branżach. Jako Navifleet do każdego przypadku podchodzimy w sposób indywidualny i staramy się zaproponować dedykowane produkty, które rozwiążą konkretny problem.

Dlaczego warto korzystać z systemu telematycznego w branży transportowej?

Tak szerokie zastosowanie systemów telematycznych nie jest przypadkowe. Jest to efekt wymiernych korzyści, które może dać telematyka praktycznie w każdej firmie posiadającej zasoby mobilne. Co ciekawe beneficjentami rozwiązań wdrożonych w przedsiębiorstwie jest nie tylko osoba oddelegowana do zarządzania flotą.

Korzyści dla kierownika floty lekkiej

Zakres obowiązków kierownika floty lekkiej jest szeroki. Natłok codziennych obowiązków sprawia, że grafik fleet managera pęka w szwach. Telematyka jest narzędziem, które ma usprawnić, a nie utrudnić pracę na tym stanowisku.

Już tak podstawowe funkcjonalności, jak powiadomienia o zbliżającym się przeglądzie samochodu, odciążają kierownika floty. W przypadkach, kiedy samochody są również benefitem dla pracowników, telematyka ułatwia rozliczanie przejazdów w celach prywatnych i służbowych. Aplikacje telematyczne upraszczają również rozliczanie delegacji krajowych i zagranicznych.

Najważniejsze korzyści są związane jednak z kwestiami ekonomicznymi. Jednym z zadań kierownika floty jest optymalizacja kosztów związanych z utrzymaniem pojazdów. Technologia analizująca styl jazdy może zadbać o zredukowanie kosztów paliwa, zwiększyć bezpieczeństwo kierowców w ruchu drogowym (zmniejszenie szkodowości floty) i wydłużyć żywotność części eksploatacyjnych pojazdów. To wszystko przy minimalnym zaangażowaniu fleet managera, który może w prosty sposób kontrolować proces poprawy stylu jazdy kierowców i prezentować oszczędności przełożonym.

Korzyści dla spedytora

O wykorzystaniu systemów telematycznych w transporcie ciężkim powstała już niejedna książka. Systemy te stały się głównym narzędziem pracy spedytorów i logistyków.

Należy rozpocząć od podstawowych funkcji, mówiących gdzie pojazd znajduje się w danym momencie. Takie rozwiązanie daje szansę na natychmiastową reakcję w przypadku nieprzewidzianych problemów (np. zmiana trasy z powodu wypadku drogowego). Systemy telematyczne mają również możliwość integracji z giełdami transportowymi, co w połączeniu z rozwiniętym narzędziem planowania tras daje duże możliwości w kontekście maksymalizowania zysków z każdego kursu i poszczególnych zleceń.

Kolejną korzyścią, jaką daje telematyka w transporcie, jest automatyczna i bieżąca kontrola czasu pracy kierowców. System wyposażony w zdalny tachograf dostarcza informacje na temat tego, ile godzin jazdy pozostało danemu kierowcy i ile odpoczynków ma już za sobą. Taka wiedza pozwala jeszcze efektywniej planować zlecenia i tym samym lepiej zoptymalizować zyski. Daje to także spokój w kontekście rozporządzenia 561/2006. Spedytor nie musi się martwić, że kierowcy przez nieuwagę wybiorą w tachografie niepoprawne statusy pracy albo przekroczą dopuszczalny czas prowadzenia pojazdu.

Telematyka wyeliminuje też ręczne i żmudne weryfikowanie faktur za tankowania. Funkcja importu kart paliwowych automatyzuje ten proces i redukuje ryzyko błędu.

Korzyści dla kierowcy

Technologia wykorzystująca lokalizację GPS to dla kierowcy szansa na rozwój i poprawę efektywności za kierownicą. Mowa tu przede wszystkim o telematyce skupiającej się na stylu jazdy.

System ten wyłapuje błędy popełniane przez kierowców i informuje ich, w jaki sposób je wyeliminować. Wirtualny instruktor jazdy to dla kierowcy doskonały sposób na ciągłe samodoskonalenie. Poprawa stylu jazdy to dla pracowników nie tylko poprawa bezpieczeństwa i redukcja emisji szkodliwych substancji do atmosfery, ale również ogromna satysfakcja.

Dla pracowników, którzy traktują telematykę jako sposób na inwigilację, w inteligentnych systemach przewidziano tryb jazdy prywatnej, który uniemożliwia kierownikowi floty weryfikację lokalizacji pojazdu. Jest to szczególnie przydatne, kiedy pojazd jest wykorzystywany zarówno do celów służbowych, jak i prywatnych.

Korzyści dla przedsiębiorstwa

Obecnie wiele przedsiębiorstw musi się mierzyć z niestabilną gospodarką paliwową. Koszty paliwa stanowią coraz większe wyzwanie dla małych, średnich i dużych przedsiębiorstw. W wielu przypadkach jedynym rozwiązaniem tego problemu może być właśnie telematyka. Dzięki technologii analizującej zachowania kierowców firma jest w stanie wygenerować wymierne oszczędności bez ogromnych nakładów finansowych (w przeciwieństwie do gazyfikacji lub elektryfikacji floty).

Do tego należy dodać aspekt bezpieczeństwa. Każdy wypadek z udziałem samochodu służbowego to dodatkowe koszty dla firmy. Dzięki telematyce jesteśmy w stanie zredukować szkodowość floty. W dodatku, firmy ubezpieczeniowe często oferują atrakcyjniejsze stawki ubezpieczeniowe firmom posiadającym rozwiązanie telematyczne.

Coraz większy nacisk kładzie się na proekologiczny wizerunek firmy. W tym przypadku telematyka ma dużo do zaoferowania. Redukcja emisji poprzez poprawę stylu jazdy to z pewnością jeden z koniecznych kroków, który należy wykonać w kierunku bycia eko.

Nie zapominajmy, że telematyka w firmie to przede wszystkim automatyzacja procesów. Sprawny obieg dokumentów, wyeliminowanie błędów wynikających z czynnika ludzkiego i poprawa efektywności pracowników to tylko niektóre z korzyści płynących z wdrożenia telematyki.

Telematyka transportu i jej możliwości w nowoczesnej flocie

Nowoczesna flota i telematyka to nierozłączne pojęcia. Nie ma nowoczesnej floty bez telematyki. Nie jest ważne to, czy mówimy o flocie lekkiej, pojazdach budowlanych czy transporcie ciężkim. Rozwiązanie telematyczne to sposób na efektywniejsze osiąganie celów – tych na drodze oraz biznesowych.

Chcesz dowiedzieć się, jak wdrożyć telematykę we flocie? Sprawdź naszą instrukcję krok po kroku.

Jacek Stężowski

Content Manager

Inżynier z lekkim piórem. Z przyjemnością łączę pasję do pisania i fascynację nowinkami technologicznymi.